Van Wet naar Digitaal Loket
Zoals aangegeven in het rapport ‘Maak Waar!’ over de (digitale) informatievoorziening bij het Rijk staat de overheid (en dus de bronhouders) een radicale omkering van houding te wachten. Hierbij wordt aangeven dat overheidsorganisaties hun primaire processen ICT moeten begrijpen, regisseren en, zonder afhankelijkheden van private partijen, ook moeten kunnen uitvoeren. Wij geloven dat een digitale transformatie noodzakelijk is om deze verandering succesvol door te voeren. Maar wat moet er dan aan de houding (van wie) veranderen? Als de ambtenaar aan het digitale loket echt als adviseur moet gaan optreden en ‘integraal interactieve’ diensten moet verlenen is het noodzakelijk dat ook de interne organisatie integraal samenwerkt. Dan zijn logische vragen: Wanneer ben je een moderne architect? En hoe ziet deze rol er dan uit? En wat is het belang van goede processen?
Het stelselknooppunt
Een van de drie belangrijkste elementen van het Digitaal Stelsel Omgevingswet is het stelselknooppunt. Een centrale informatie-infrastructuur, waarvoor heldere afspraken en digitale standaarden gelden. Het Stelsel van Basisregistraties vormt de basis van de overheidsinformatie en moet ervoor gaan zorgen dat informatie van hoogwaardige kwaliteit op de juiste manier gepresenteerd en geïnterpreteerd kan worden. Een knooppunt verleent diensten waardoor de initiatiefnemers snel, veilig en op een slimme manier gegevens kunnen uitwisselen. De overheid geeft aan dat ‘knooppunten’ hun beleid, processen en systemen zo inrichten, dat de gegevens veilig worden uitgewisseld en dat de privacyregels niet worden overtreden. Het inzien van digitale bestemmingsplannen is hiervan een mooi voorbeeld rondom de Omgevingswet. Maar hoe krijgen we deze systemen en processen nu op elkaar afgestemd? Hoe kan de architect het applicatielandschap laten aansluiten op het nieuwe digitale organisatiemodel? En hoe kan de procesmanager de processen ‘digitaliseren’ zonder de basis van inzicht en overzicht te verliezen? Processen zijn de basis voor elke digitalisering; IST-SOLL-DIGITAL.
Belangrijke competenties van de moderne architect
Het verkrijgen en behouden van overzicht zal dus een speerpunt moeten zijn in de implementatie van de Omgevingswet. Een forse uitdaging in een situatie waar kennis en expertise organisatiebreed verdeeld is. Van oudsher denken we bij inzicht en overzicht al snel aan een (Enterprise-, Business- of Informatie-) architect, maar het is tegelijk ondenkbaar dat één persoon of team in staat is om de samenhang te overzien en te bewaken. De architect zal daarom een ommezwaai moeten maken van het samenbrengen van kennis, inzicht en overzicht naar het samenbrengen van de expertise en disciplines binnen de organisatie. De moderne architect zal zich dus minder op de inhoudelijke adviesfunctie moeten focussen, maar juist meer een onafhankelijke faciliterende rol aan moeten nemen; uiteraard zonder de inhoud uit het oog te verliezen.
Om een dergelijke rol effectief te kunnen vervullen zijn de volgende acht competenties zeer belangrijk voor de moderne architect:
- Leiderschap: het samenbrengen en tot actie of besluiten aanzetten van betrokkenen vergt een hoge mate van informeel leiderschap. Dat geldt zeker voor de architect: die kan immers niet teruggevallen op een hiërarchische relatie.
- Overtuigingskracht: het samenbrengen en tot actie aanzetten van betrokkenen is niet voldoende. Om consistentie in besluitvorming te bewaken zal de architect met regelmaat betrokkenen moeten overtuigen van een zekere richting.
- Communicatief: de architect moet als geen ander in staat zijn om standpunten en inzichten te verwoorden en over te brengen aan diverse belanghebbenden; met ieder een eigen vocabulaire.
- Analytisch: het blijft onverminderd belangrijk dat de architect in staat is om inhoudelijke zaken en situaties te duiden en relaties te herkennen.
- Associatief: om disciplines, kennis en expertise aan elkaar te kunnen verbinden zal de architect in staat moeten zijn zaken snel aan elkaar te kunnen relateren. Een hoge mate van associatief vermogen levert direct toegevoegde waarde.
- Sensitief: kennis is macht en het samenbrengen van disciplines en expertise leidt onherroepelijk tot een zekere mate van politiek en bijbehorende dynamiek. Een architect die gevoelige situaties snel herkent – of zelfs kan voorspellen – is in staat om tijdig en adequaat in te grijpen en zo diens eigen effectiviteit te vergroten.
- Nauwkeurig: in een complexe en politiek gevoelige context is het zaak om nauwkeurig en goed geïnformeerd te werk te gaan. De architect toetst aannames en is zorgvuldig in diens communicatie.
- Klantfocus: de architect laat zich niet snel afleiden, maar houdt vanuit diens onafhankelijke positie aandacht voor het collectieve doel.
Visionaire leiders met invloed
De moderne architect moet dus snel verbanden kunnen leggen, goed in staat zijn persoonlijke relaties op te bouwen en te onderhouden én diens publiek kunnen inspireren en tot beweging aanzetten op basis van een duidelijke visie. Maar hoe doet zo’n architect dat dan? Het antwoord laat zich niet makkelijk geven en daar zit nu net de crux: de architect zal juist zélf in staat moeten zijn om te bepalen en te doen wat nodig is.
Het organiseren van inhoudelijk portfolio management, om grip te krijgen of houden op de samenhang en bijbehorende risico’s van parallelle ontwikkelingen is daar een mooi voorbeeld van. Geen rol die je direct aan een architect zou toedichten, maar waar de architect bij nadere beschouwing juist een heel nadrukkelijke toegevoegde waarde kan leveren. Hier schreven wij al eens over in de blog ‘Waarom een Agile omgeving vraagt om een architect als portfolio manager’.
In blog 4 hebben we al geconcludeerd dat er nogal wat komt kijken bij de invoering van de Omgevingswet en beschreven we hoe de 4D aanpak van Bvolve hierbij kan helpen. Die aanpak vergt echter wel de nodige (formele en informele) regie en overzicht, wil je tot consistente resultaten komen. Het is aan de moderne architect om de betrokken personen op het juiste moment samen te brengen en ze te inspireren tot de benodigde acties; samen Dromen, Denken, Designen en Doen! Oftewel de juiste processen op het juiste moment zo effectief en efficiënt mogelijk te laten verlopen is de kunst. Dit kan volgens Bvolve alleen aan de hand van een integrale aanpak tijdens digitale transformaties onder begeleiding van een moderne architect.
Voor meer informatie, praktijkvoorbeelden en/of passende trainingen neem dan contact op met: Guido Cohlst of Martijn Smeets.
