Van Wet naar Digitaal Loket
De Omgevingswet moet uiteindelijk leiden tot meer lokale beslissingsruimte en minder (landelijke) regeldruk. Hierin staat de leefomgeving centraal! Het ideaalbeeld is een aantrekkelijke leefomgeving waarin burgers (en bedrijven) optimaal kunnen wonen, werken, ondernemen en recreëren. Het moet niet alleen overzichtelijker, eenvoudiger en transparanter, maar vooral ‘integraal interactiever’. Op consult bij de overheid!
Innoveren is investeren
Innoveren is denken zonder beperkingen. Innoveren is denken in oplossingen en durven investeren in ontwikkeling. Zowel technische ontwikkeling als menselijke ontwikkeling! Hoe kan de overheid de burgers inspireren? Innovatie kan je echter niet opleggen of afdwingen, maar is een kwestie van ruimte durven geven, experimenteren en gezamenlijk ontwikkelen.
De invoering van de Omgevingswet vraagt om een digitale transformatie. Niet alleen om van een nieuwe wet naar een digitaal loket te komen, maar ook om integraal interactief diensten te kunnen verlenen. Denk hierbij aan het proactief meedenken met de burger en deze attenderen op mogelijkheden en kansen bij veranderende situaties en/of gegevens.
Hiermee kan ingespeeld worden op de toenemende verwachtingen van burgers en bedrijven, maar ook die van ambtenaren zelf. De toekomstige ambtenaar wil interactief meedenken met burgers en optimaal gebruik maken van de beschikbare data om ook proactief te kunnen adviseren. De burger zit tegenwoordig namelijk 24/7 achter het ‘digitale loket’. Dit alles vergt een cultuuromslag die al veel verder gaat dan alleen de technologische ontwikkelingen benutten.
De Omgevingsgwet vereist een cultuuromslag
Integraal samenwerken is noodzakelijk om van een Omgevingswet naar een Omgevingsplan te komen. De leefomgeving bepaalt straks de grenzen van ‘de omgeving’ en de burger verwacht hier ook een ander type dienstverlening bij! Deze nieuwe manier van dienstverlening heeft gevolgen voor de benodigde expertises van medewerkers. De cultuuromslag kent twee fases:
- In de invoeringsfase moeten de professionals opeens de samenwerking aangaan met collega professionals binnen en buiten de eigen organisatie zonder het belang van de eigen organisatie voorop te stellen. Tevens staat de burger opeens letterlijk centraal en moet de complete informatiebehoefte in kaart gebracht worden en vervolgens geanalyseerd worden op samenhang. Dit vergt een andere rol met andere belangrijke competenties van de professionele ambtenaar.
- Tijdens de uitvoerings- en handhavingsfase wordt er een proactieve ambtenaar verwacht die interactief meedenkt, een integrale visie heeft, gebruik maakt van alle beschikbare data en kennis heeft van de bepalende beslisregels. De ‘dienstverlening 2.0’ denkt niet in onmogelijkheden en/of directe afwijzingen, maar in complete integrale oplossingen en mogelijkheden. Dit vergt een andere rol van de overheid; een meer adviserende rol, gevraagd en ongevraagd!
Het belang van een gemeenschappelijke taal
Zoals eerder aangegeven voegt de Omgevingswet 26 wetten samen tot één wet met de daarbij behorende artikelen, AMvB’s en Ministeriele Regelingen. Door de jaren heen is het Omgevingsrecht een complex en ingewikkeld geheel geworden van allerlei verschillende regels met soms tegenstrijdige beslisregels.
Deze versnippering en onsamenhangendheid heeft geleid tot:
- Gebrekkige afstemmingen met betrokken partijen binnen de leefomgeving
- Slechte coördinatie met betrekking tot integrale vraagstukken
- Tegenstrijdige belangen en beslisregels rondom de leefomgeving
- Onduidelijkheid in de mogelijkheden en rechten voor de burger
- Onbekendheid van bepaalde regels en/of maatregelen
- Onbruikbare en/of multi-interpretabele regelgeving
- Een hoop frustraties van burgers en ambtenaren!
Om dit allemaal te voorkomen en richting de vernieuwde integrale interactieve dienstverlening te gaan, moeten er nog vele stappen gezet worden. Een gemeenschappelijke taal is de basis en de succesfactor voor een succesvolle invoering van de Omgevingswet. In de processen ‘achter’ de Omgevingswet is de juiste data nodig op het juiste moment voor optimale dienstverlening. Hiervoor moeten alle beslisregels worden samengevoegd in samenhang met elkaar. Een gemeenschappelijk belang en een gemeenschappelijk taal zijn hiervoor cruciaal.
Twee belangrijke stappen in het creëren van een gemeenschappelijke taal
- Het gezamenlijk opstellen van een Omgevingsvisie en niet de verschillende visies ‘achter elkaar plakken’
- Het gebruik maken van standaarden rondom Enterprise Architectuur (ArchiMate), Procesmanagement (BPMN), Datamanagement (UML) en/of Business Rules Management (DMN/ TDM)
Het creëren van een gemeenschappelijk taal is volgens mij dus de basis om een set samenhangende stelselmatige beslisregels op te stellen. Dit is weer de basis voor het digitale Omgevingsloket; het middel om de beslisregels naar de burgers te ‘vertalen’ en hét kanaal om op maat ‘integraal interactief’ te kunnen adviseren.
Er gaat dus erg veel veranderen en alles hangt met elkaar samen. Dat maakt het erg complex. Bvolve heeft de belangrijkste punten van de Omgevingswet samengevat in een overzichtelijk slidedeck (welke u onder aan deze blog kunt downloaden).
In de volgende blog wil ik u meenemen in de wereld van Het Digitaal Stelsel Omgevingsgwet en de Informatiehuizen. Wanneer moet u nu welke informatie tegen welke kwaliteit aanleveren om tot een Digitaal Omgevingsloket te komen.
Wilt u meer weten over de Omgevingswet? Neem dan contact op met Guido Cohlst.
Omgevingswet slidedeck: van wet naar digitaal loket
Dit slidedeck laat u zien wat de Omgevingswet precies inhoudt; de Omgevingswet in cijfers, de veranderopgave, de cultuuromslag, de complexiteit en de raakvlakken met diverse vakgebieden zoals BPM, EA en Agile.
