Publicaties

Ontwikkelingen in het onderwijs: uiteenlopende impact op de docent

Docenten vervullen een belangrijke functie. Behalve dat zij kennis overdragen door voor de klas te staan, voeren zij onderwijsbeleid uit. Het is aan de docent om hier zo goed mogelijk invulling aan te geven. Docenten hebben dan ook baat bij autonomie, maar ook bij richtlijnen.   

Wanneer veranderingen in onderwijsbeleid worden doorgevoerd, is het belangrijk  dat docenten worden meegenomen in de aanstaande veranderingen. Alleen dan kunnen zij hun (vak)kennis blijven verbinden aan de beroepspraktijk 

In de vorige blog zijn vijf ontwikkelingen in het mbo onderwijs behandeld. Docenten hebben er vaak een handje van dingen op hun eigen manier te doen. Dat kan het doorvoeren van veranderingen in de organisatie lastig maken. Om die reden is het interessant stil te staan wat de impact van belangrijke ontwikkelingen is op de docent.   

 

Ontwikkeling 1: Door een verschuiving van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd onderwijs
neemt de mate van flexibiliteit in het lespakket toe.  

Deze ontwikkeling houdt voor docenten in dat zij oog hebben voor wat de behoeften van hun individuele studenten zijn. Dit betekent dat zij in de toekomst steeds meer een coaching-rol vervullenHet is zaak dat docenten de geïdentificeerde behoeften van studenten afstemmen op de eisen die de arbeidsmarkt aan afgestudeerde studenten stelt. Zo bekeken, worden docenten steeds meer een intermediair tussen bedrijf en student. Vraaggestuurd onderwijs gaat gepaard met een toename van modulair onderwijs. Docenten dienen zich hierop aan te passen, met name in de opbouw van de lessen. Er wordt meer dan voorheen een beroep gedaan op eigen initiatief en flexibiliteit van de docent bij het verzorgen van onderwijs.   

 

Ontwikkeling 2: MBO instellingen dienen steeds sneller op de veranderende behoeften en wensen van de arbeidsmarkt in te spelen.  

In het verlengde van bovenstaande ontwikkeling met bijbehorende impact dient de docent te weten wat er speelt in de regio: wat zijn relevante en toonaangevende bedrijven in de omgeving waar de studenten in de toekomst gaan werken? Welke eisen stellen deze bedrijven aan afgestudeerde studenten? Om tot dergelijke inzichten te komen dienen docenten hun blik te verruimen voorbij de onderwijsinstelling. Dit vraagt van docenten dat zij actief trends ophalen bij bedrijven zelf en actuele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt monitorenWanneer zij deze bevindingen terugkoppelen aan de onderwijsinstelling, kunnen docenten de trends integreren  in zowel de lessen als bij het coachen en bijsturen van de studentbehoeften. 

 

Ontwikkeling 3: Een leven lang ontwikkelen (LLO) in plaats van voor het leven geleerd.  

LLO wordt vanuit de overheid gestimuleerd. Het is aan mbo instellingen om draagvlak te creëren onder het docententeam voor dergelijk beleid uit Den Haag. De implicaties en consequenties voor docenten voor een toenemende rol van LLO in mbo onderwijs zijn groot. LLO gaat met name op didactisch gebied veel van docenten vragen. 

Ten eerste neemt de diversiteit in leeftijd en educatieve achtergrond van studenten toeJongeren behoeven een andere benadering dan volwassenenEen uitdaging voor docenten is om deze uiteenlopende studenten centraal te stellen en gepersonaliseerd onderwijs te bieden.  

Ten tweede zijn mbo instellingen nog zoekende naar manieren om LLO aan te bieden eprocesmatig op te bouwen. Dit vraagt van docenten dat zij zich enerzijds flexibel kunnen aanpassen aan de plannen van de onderwijsinstelling. Anderzijds dat docenten vanuit hun expertise ook input leveren voor het incorporeren van LLO in het onderwijsprogramma.   

Kortom betekent de komst van LLO voor docenten dat zij didactisch uitgedaagd worden, waarbij het essentieel is dat schoolbesturen het docententeam betrekt bij de relevante organisatorische veranderingen.   

 

Ontwikkeling 4: Verdere digitalisering van het onderwijs  

Hoewel mbo opleidingen vaak praktijkgericht zijn, zullen de manieren waarop kennis overgedragen wordt blijven veranderen. Het is aan de docent om invulling te geven aan de digitale ontwikkelingenZo wordt in veel sectoren afscheid genomen van de traditionele leeromgeving waar de docent voor een schoolbord staat en lesgeeft aan een uniforme groep studenten. Dit betekent voor leraren dat zij creatief invulling kunnen geven aan nieuwe digitale voorzieningen. Het is essentieel dat digitale transformaties binnen mbo instellingen niet ten koste gaan van de didactische en pedagogische competenties van de docent. Het is aan de docent om hier op basis van kennis en inzicht een balans in te vinden.  

Daarnaast heeft digitalisering ook vakinhoudelijke complicaties, bijvoorbeeld voor het onlangs verplichte vak burgerschap. Het is aan docenten om studenten bagage mee te geven in de omgang met de toenemende rol van digitalisering in het dagelijks leven. Dit vergt van docenten dat zij zich in eerste instantie zelf tot digitale middelen kunnen verhouden, zodat zij in staat zijn om hun studenten kritisch te leren omgaan en weerbaar te worden jegens zaken zoals social media. Hieruit volgt dat docenten een meer centrale rol gaan spelen bij digitale transformaties die onderwijsinstellingen doormaken. De docent kan hier een adviserende rol in vervullen.   

 

Ontwikkeling 5: Veranderende leermiddelen keten  

Onderwijsinstellingen gaan niet langer de traditionele rolopvatting van afnemer vervullen. Het is aannemelijk dat de leermiddelen keten in de toekomst minder actoren kent, waardoor middelen rechtstreeks aan onderwijsinstellingen wordt aangeboden. 

Hierdoor zijn docenten én studenten veel sneller op de hoogte van wijzigingen in leermateriaal, die overigens ook in een rapper tempo doorgevoerd worden. Dit vergt concreet van docenten dat zij up to date blijven bij de meest recente drukken van boeken en ander lesmateriaal, zodat zij precies weten welke specifieke content relevant is voor de student. Daarnaast krijgen docenten vaker te maken met gevoelige informatie zoals persoonsgegevens. Het is aan de docent om bewust te zijn van en goed om te gaan met privacygevoelige kwesties. Tenslotte is voor docenten de taak of misschien zelfs de verantwoordelijkheid weggelegd om feedback te geven op de rol van de onderwijsinstellingen in de leermiddelen keten. De docent ervaart immers de daadwerkelijke consequenties van de veranderende rol 

 

Conclusie  

Samenvattend worden docenten steeds meer uit hun traditionele rol en omgeving getrokken. Ook wordt vaker een beroep gedaan op eigen initiatief en de flexibiliteit van docenten om in te spelen op ontwikkelingen. Als docenten hun blik verruimen buiten de onderwijsinstelling en weten wat er speelt in de regio, kunnen zij hier pro-actief op anticiperen.   

Behalve dat docenten zelf actief anticiperen op aanstaande veranderingen, is het essentieel dat het docententeam wordt meegenomen in organisatorische veranderingenInput vanuit de docent kan draagvlak voor nieuw beleid sterk doen toenemen. Deze combinatie maakt dat docenten invulling kunnen geven aan trends en ontwikkelingen in het onderwijs.  

Digitalisering blijft impact hebben op de wijze waarop onderwijs aangeboden wordt. Dit heeft niet alleen vakinhoudelijke consequenties, maar ook op didactisch en pedagogisch vlak liggen uitdagingen. Hier wordt een sterk beroep gedaan op de kennis en het inzicht van de docent.  

Al met al wordt heel wat van docenten gevraagd. Bvolve kan helpen om bovenstaande ontwikkelingen met bijbehorende impact inzichtelijk en behapbaar te maken. Wil je weten hoe? Neem gerust contact met ons op 

 

Slidedeck: De ontwikkelingen in het onderwijs

We hebben de ontwikkelingen in het onderwijs in een overzichtelijke slidedeck geplaatst. Je kunt de slidedeck via de onderstaande button downloaden.

Download het slidedeck

Tweeten
Delen

Gerelateerd

Implementatie van een Student Informatie Systeem
Klantcase

Kennispunt mbo Leven lang ontwikkelen

Aanjagen, stimuleren en ondersteunen van leven lang ontwikkelen in het mbo De arbeidsmarkt is volop in beweging als gevolg van een veranderende wereld en samenleving.