Guido Cohlst
g.cohlst@bvolve.nl
Organisaties moeten steeds vaker en sneller veranderen. Deze veranderingen worden bovendien steeds complexer door de intrede van nieuwe technologieën, wet- en regelgeving, verandering in de markt en verschuivende eisen van klanten. Zo ook bij de overheid!
De digitalisering biedt tal van voordelen voor de overheid, haar burgers en de samenleving als geheel. De digitale ontwikkelingen binnen de overheid zijn de afgelopen jaren enorm geweest en hebben verschillende aspecten van overheidsdiensten beïnvloed. Enkele lopende aspecten en belangrijke trends zijn onder meer:
1. Digitale dienstverlening: Onze overheid heeft flinke stappen gezet om hun diensten online toegankelijk te maken. Dit omvat het aanvragen van vergunningen, het betalen van belastingen, het registreren van geboorten en meer. Dit verhoogt de efficiëntie en het gemak voor burgers. Tevens zorgt digitale dienstverlening ook weer voor meer en kwalitatief betere data; lees hier meer over dit krachtige duo. Toch is dit nog maar het begin en een klein deel van de totale dienstverlening. Een integrale (digitale) visie op deze digitalisering is van groot belang.
2. Cybersecurity en privacybescherming: Met de toenemende digitalisering is ook de noodzaak van cybersecurity en privacybescherming toegenomen. Overheden investeren in het versterken van hun digitale basisinrichting en het implementeren van regelgeving (AVG) om persoonlijke gegevens te beschermen. Lees hier meer over het belang van een sterke digitale basisinrichting voor een robuuste organisatie.
3. Open data en transparantie: Veel overheidsorganisaties hebben initiatieven gelanceerd om openbare gegevens beschikbaar te stellen voor het publiek. Dit stimuleert innovatie, maakt burgers bewuster en helpt bij het creëren van vertrouwen tussen overheid en samenleving. Dit “burgervertrouwen” is het geloof en de verwachting van burgers dat de overheid haar taken eerlijk, effectief en in het belang van de samenleving uitvoert. Zowel de Wet open overheid (Woo) en het Rijksprogramma Duurzame Digitale Informatiehuishouding (IHH) zijn hierin een stuwende kracht. Lees hier meer over de samenhang tussen Woo-IHH en het nut van een digitale basisinrichting.
4. Data-analyse en AI: Overheden gebruiken steeds vaker geavanceerde data-analyse en kunstmatige intelligentie (AI) om besluitvorming te verbeteren, fraude te detecteren, trends te voorspellen en diensten te personaliseren. Dit botst echter vaak weer met het hierboven genoemde ‘burgervertrouwen’ rondom privacybescherming, bias en tevens discriminatie. AI-algoritmen kunnen bevooroordeeld zijn als ze worden getraind aan de hand van gegevenssets die onnauwkeurigheden en/of vooroordelen bevatten. Het is hierin dus raadzaam om daar eerst veilig mee te experimenteren en intern beleid en regelgeving op te maken.
5. Blockchain: Sommige overheidsinstanties onderzoeken/experimenteren met de toepassing van blockchain(technologie) voor zaken als het beheren van digitale identiteit, het verbeteren van de transparantie van overheidsprocessen en het veiligstellen van gegevensintegriteit. Blockchain kan ervoor zorgen dat gegevens op een onveranderlijke manier worden opgeslagen. Dit zorgt voor betrouwbare opslag, archivering en succesvollere audits trails (digitaal logboek); wat basis is voor een verhoogde compliance! De overheid is echter (terecht) redelijk terughoudend op en waakzaam voor juist het aspect rondom privacybescherming (punt 2).
6. Internet of Things (IoT) en Machine Learning (ML): Beide spelen een belangrijke rol bij het bevorderen van de digitale overheid door het verbeteren van efficiëntie, besluitvorming en het bieden van betere diensten aan burgers. Ze dragen bij aan de digitale overheid door het mogelijk te maken om gegevens te verzamelen, te analyseren en te benutten op manieren die voorheen niet mogelijk waren.
Kortom; een sterke digitale basisinrichting is van ‘vitaal’ belang voor de digitale overheid, omdat het de basis legt voor toegankelijke, betrouwbare, veilige en goed uitwisselbare overheidsdiensten en -systemen. Het vormt de ruggengraat van de digitale transformatie van de overheid en draagt bij aan een efficiënte dienstverlening aan burgers en bedrijven en maakt de overheid zelf wendbaarder en weerbaarder.
