Zoals ik in eerdere blogs al heb aangegeven kan het denken in patiëntreizen helpen bij de wijze waarop je processen en digitalisering vormgeeft. Het denken in patiëntreizen is sterk verbonden aan de overwegend curatieve blik die we hebben op zorg. Het denken daarin helpt processen in te richten en overeenkomstig de principes van value based healt care te optimaliseren. Veranderingen in het denken over de zorg waarin we meer oog hebben voor gezondheid en levensstijl vragen ook na te denken over hoe digitalisering in vorm te geven. In de zorg van de toekomst is de burger meer de trekker dan de reiziger. Voor beide is de bestemming gezondheid of zo lang mogelijk uit zorg blijven. De wijze waarop we kijken naar digitalisering is wezenlijk anders.
De burger als reiziger
Patiënt reizen gaan in nauwe samenhang met de reis van de zorgverlener, die de patiënt op enig moment in zijn of haar reis ontmoet. De huisarts, de specialist, de verpleegkundige, de laborant en de wijkverpleegkundige zijn allemaal stations die de patiënt aandoet, waar zij haar verhaal doet of een deel daarvan. Processen en de ondersteuning van processen met EPD’s/ ECD’s of andere systemen zijn bedoeld om die stations te ondersteunen.
Het overwegend model van de patiëntreis is ook het model van de reiziger. De reiziger heeft een duidelijk doel, beter worden en reist daar op afspraak de stations in een bepaalde volgorde af. De stations zijn ieder voor zich voorzien van een goede digitale ondersteuning maar tussen de stations is soms nog een beetje behelpen. En wat de reiziger in zijn koffer meeneemt, is niet altijd direct beschikbaar op het moment dat deze bij het volgende station is. Het paradigma van digitalisering in de zorg is sterk geënt op dit reizigersmodel. En dat is niet verkeer want veel geplande zorg volgt ook een dergelijk pad. Kenmerken:
1) We optimaliseren het proces en digitale ondersteuning op elk station (EPD’s/ZIS);
2) We normaliseren het proces tussen station A en B;
3) We zorgen voor voorzieningen en verbinden de infrastructuren;
4) En via de dienstregeling organiseren we waar de zorg tegen welke prijs mag worden geboden.
De huisarts is in zekere zin het reisbureau dat de reis van de burger in het zorgproces begeleidt. In model met de burger als reiziger waarin netwerkzorg dominant wordt, vraagt dat uiteindelijk een andere inrichting van de nu lokale EPD’s. Hierin past het platform denken waarin data los komt te staan van functionaliteit.
De burger als trekker
In een perspectief waarin we persoonlijke gezondheid centraal stellen en we om maatschappelijke maar zeker ook om persoonlijke reden in zetten op het voorkomen of het uitstellen van zorg past veel meer een trekkers model. Ook de trekker heeft een bestemming. De trekker kijkt bij enige regelmaat waar hij of zij nu staat, en besluit afhankelijk van de omstandigheden en persoonlijke conditie een volgende etappe af te leggen. Natuurlijk zijn er omstandigheden waarin ook de trekker in zorg kan komen: trekken is niet zonder gevaar, maar ook hierin past een ander model van denken.
Bij de trekker zijn gegevens beschikbaar via het device wat hij bij zich draagt. Niet alleen vanuit eerdere zorgervaringen maar ook wat hij aan indrukken en persoonlijke gegevens in zijn trektocht heeft verzameld. De zorgverlener geeft hij toegang tot deze omgeving wanneer het vanuit zorg nodig is en de zorgverlener laad/t ) zijn verzamelde gegeven in deze omgeving achter.
- Digitalisering is sterk verbonden aan een persoonlijke omgeving en toegankelijk via je smartphone;
- De persoonlijke omgeving is een rijke omgeving waarin laagdrempelig gezondheidsgegevens toe te voegen zijn;
- Digitalisering is gericht op het toegankelijk maken van persoonlijke gezondheidsgegevens in en ten behoeve van het zorgproces;
- Is verbinding naar andere dan alleen gezondheidsgegevens (denk aan sociaal domein) gewenst.
De burger als trekker is grote perioden van zijn leven niet in zorg, soms in zorg, heeft te maken met revalidatie, met nazorg. Of leeft bij chronische ziekte of langere tijd met zorg (op afstand). De digitale ondersteuning van het zorgproces is hierin vooral ook de digitale ondersteuning van de burger in haar levensloop. Dat is een ander perspectief met andere oplossingen dan alleen de digitale ondersteuning waar nu veel tijd en energie in gaat zitten. Inzetten op levensstijl en gezondheid dwingt ook dit perspectief te omarmen.
Een whitepaper over inzetten op preventie en gezondheid hebben Maloe van Groeningen en ik recent gepubliceerd.
