Het invoeren van Leven Lang Ontwikkelen (LLO) in je onderwijsorganisatie kan een complex vraagstuk zijn. Als LLO-projectmanager sta je voor de uitdaging om bestaande structuren en werkwijzen aan te laten sluiten op LLO en om medewerkers hierin mee te nemen. Dit vraagt om een doordachte aanpak waarbij je inzicht hebt in hoe het onderwijsproces eruitziet en welke factoren een rol spelen bij de succesvolle integratie van LLO.
In de vorige blog uit deze reeks, ‘Het scope diagram en LLO: Helder kijken naar complexe vraagstukken’, hebben we besproken hoe je je vraagstuk duidelijk kunt afbakenen. In deze blog nemen we je mee in de volgende stap: het onderwijsproces van LLO in kaart brengen. Hoe ziet dit inhoudelijke proces eruit en welke elementen zijn van belang om LLO goed vorm te geven?
Door dit proces goed in kaart te brengen, krijg je beter zicht op de kansen en uitdagingen binnen jouw onderwijsinstelling en leg je een stevige basis voor een succesvolle invoering van LLO in jouw onderwijsinstelling.
Procesmatig denken
Procesmatig denken helpt om structuur aan te brengen in complexe vraagstukken. Een proces heeft een begin en een eind. Alles daartussen kan in kaart worden gebracht. Door processen inzichtelijk te maken, creëer je duidelijkheid en richting voor zowel het projectteam als de betrokken medewerkers. Procesgericht kijken, denken en doen heeft de volgende voordelen:
Voor een LLO-vraagstuk is het werken met een procesbril zeer nuttig. Dit zijn vaak grote vraagstukken die veel verschillende onderwijsafdelingen betreffen. Goede samenwerking en het overzicht behouden is hierin essentieel. Daarnaast moet de voortgang ook gemonitord worden en de resultaten kenbaar gemaakt om te verantwoorden naar management en eventuele andere stakeholders.
Het algemene onderwijsproces van LLO
Een van de grootste uitdagingen bij de implementatie van LLO is het begrijpen en inrichten van het onderwijsproces. Hoe zorg je ervoor dat flexibel onderwijsaanbod naadloos aansluit bij de behoeften van werkenden en bedrijven? En hoe stem je dit af op bestaande onderwijsstructuren binnen jouw instelling?
Gelukkig hoef je dit niet helemaal zelf te bedenken. Er zijn referentiearchitecturen ontwikkeld, zoals de HORA (Hoger Onderwijs Referentie Architectuur) en de MORA (Middelbaar beroepsOnderwijs Referentie Architectuur), die een raamwerk bieden voor hoe onderwijsprocessen kunnen worden ingericht. Hoewel deze modellen vooral zijn gericht op regulier onderwijs, zijn zij een goed uitgangspunt om straks het onderwijsproces voor jouw LLO-afbakening systematisch en logisch te structureren.
Leren van andere onderwijsinstellingen
Een valkuil bij het realiseren van een LLO-proces is het idee dat je het wiel zelf moet uitvinden en dat jouw situatie anders is dan alle andere. In de praktijk blijkt dat veel onderwijsinstellingen tegen dezelfde uitdagingen aanlopen. Daarom is het waardevol om kennis en ervaringen te delen met collega-instellingen. Wat werkt al goed? Welke valkuilen zijn er? Hoe hebben andere organisaties hun onderwijsproces voor LLO ingericht?
Het specifieke LLO-proces voor jouw onderwijsinstelling
Na het ophalen van deze kennis van anderen, is het belangrijk om dit altijd te vertalen naar de eigen situatie. Dit betekent dat je het proces in je eigen woorden uitlegt aan collega’s en ervoor zorgt dat het praktisch toepasbaar is binnen jouw instelling. Daarbij is het belangrijk om rekening te houden met de specifieke (cultuur)kenmerken van jouw onderwijsinstelling. Betrek in deze fase zowel onderwijzende als ondersteunende (ICT-)collega’s. LLO raakt namelijk niet alleen de inhoud van het onderwijs, maar ook de systemen en structuren die dit onderwijs mogelijk maken. De processen moeten passend en begrijpelijk zijn voor beide doelgroepen. Op die manier focus je op waar het echt om gaat en is het aansprekend voor de betrokkenen.
Voorbeelden van andere onderwijsinstellingen
Tijdens de LLO-werksessie die Bvolve heeft gehouden samen met verschillende onderwijsinstellingen hebben we drie voorbeelden laten zien:
Het Summa College
In deze visuele weergave zie je op hoofdlijnen welke processen in scope zijn bij het project, zodat betrokkenen snel een beeld kunnen vormen waar het over gaat, waar de koppelvlakken zitten in de keten en waar de afhankelijkheden. Vervolgens is per hoofdactiviteit het proces verder uitgewerkt. In deelprojecten wordt daar verder aan gewerkt.
2. Hogeschool Windesheim
Bij Windesheim ging het om de harmonisatie van LLO en reguliere backoffice processen. In deze plaat zie je in één oogopslag waar de extra werkzaamheden voor LLO-activiteiten (wit) zitten en wat overeenkomt met de reguliere activiteiten (oranje).
3. Hogeschool Van Hall Larenstein
Bij Hogeschool Van Hall Larenstein ging het om de vertaling van de LLO-visie naar de inrichting binnen de organisatie. Hierbij laat onderstaande LLO-keten zien voor welke onderwerpen een uitwerking nodig was.
Wat heb je aan deze voorbeelden?
Deze voorbeelden concretiseren de voordelen van procesdenken zoals weergegeven in Figuur 1. Het laat zien hoe een procesplaat je kan helpen om helder weer te geven wat de scope van de opdracht is, efficiënt te bepalen waar de inzet nodig is, de samenwerking concreet af te stemmen en bovendien geeft het een makkelijk houvast om de voortgang te monitoren.
Kijk door die procesbril!
Een procesgerichte benadering helpt om grip te krijgen op LLO. Door het onderwijsproces goed in kaart te brengen en inzicht te krijgen in de onderliggende structuren, creëer je overzicht en een stevige basis voor LLO binnen je organisatie. Zo kun je kansen en knelpunten beter signaleren en LLO op een sterke en duurzame manier vormgeven.
Wil je verder sparren over hoe jouw organisatie dit kan vormgeven? Wij denken graag met je mee! Neem contact met ons op voor advies en ondersteuning bij jouw LLO-vraagstukken.
