“Is mijn volgende manager een robot?” Dat is een vraag die steeds meer mensen bezighoudt. Maar willen we wel een robot manager? Technologische ontwikkeling verandert de manier waarop we werken, en dat is niet alleen van deze tijd, maar dat kennen we ook uit eerdere industriële revoluties zoals bij de opkomst van de stoommachine of de computer. De geschiedenis vertelt ons dat bij technologie die zoveel potentie voor het verhogen van productiviteit heeft, het eigenlijk onmogelijk is om achter te blijven, of niet mee te doen. Ook toen was het zoeken naar hoe we omgaan met de technologische ontwikkelingen, ook toen bracht het niet allen positieve gevolgen, en ook toen ging het om de juiste vorm van samenwerking vinden tussen mens en technologie.
Een stapje terug in de tijd
Oké, laten we in de tijdmachine stappen. We gaan terug naar de industriële revolutie, die eerste, met de stoommachines. De stoommachines die werden geïntroduceerd konden toen ineens zware fysieke taken overnemen. Een enorme culturele verschuiving met fabrieken, verstedelijking en grotere organisaties, veranderde enorm de manier waarop we werkten. De rol van mensen veranderde, en zij werden cruciaal voor het bedenken van nieuwe ideeën en het bewaken van de organisatiecultuur.
En ook tijdens de digitale industriële revolutie met de komst van de computer speelden menselijke creativiteit en inzicht een grote rol. Productiviteit ging ook hier weer omhoog, en ook hierdoor verschoof de rol van mensen meer in de richting van het ontwerpen van cultuur, organisaties en de wereld.
AI-agents, robot managers, nieuwe revolutie?
Dit jaar koppen de kranten groot dat er een nieuwe industriële revolutie op komst is. De opkomst van AI-agents maakt het mogelijk om met AI complexe taken zelfstandig uit te laten voeren. Dit roept fundamentele vragen op over de toekomst van werk en de rol van menselijke vaardigheden. Waar eerdere technologieën vooral fysieke of repetitieve taken overnamen, kan AI ook cognitieve processen ondersteunen of zelfs deels overnemen, zoals planning, besluitvorming en probleemoplossing. Betekent dit dat technologie ons volledig vervangt en zelfs onze beslissingen overneemt, zoals robotmanagers? Of zal het ons juist ondersteunen in ons werk?
Bij de introductie AI als nieuwe technologie is een goede balans vinden een grote uitdaging. AI kan bergen data analyseren en processen stroomlijnen waardoor het een organisatie een groot competitief voordeel kan opleveren. Dat competitieve voordeel maakt het weren van de opkomst van AI daardoor ook zo goed als onmogelijk. Maar er mist iets essentieels wanneer AI al onze beslissingen overneemt: menselijke intuïtie, ethiek en sociale intelligentie.
De synergie van mens en technologie: automatisering of augmentatie?
De echte kracht en de toekomst die ons het meeste zal kunnen brengen ligt niet in het puur vervangen van mensen door technologie, maar in de samenwerking.
Het boek “The Second Machine Age” gaat uitgebreid in op de interactie tussen mens en technologie op het werk en de gevolgen daarvan voor de maatschappij. De auteurs stellen dat de digitale revolutie de productiviteit zal doen stijgen, maar dat dit ook betekent dat veel traditionele banen zullen verdwijnen of veranderen.
Er zijn twee onderscheidende concepten van hoe technologie ons werk kan beïnvloeden. Augmentatie houdt in dat technologie de capaciteiten van mensen versterkt, terwijl automatisering betekent dat machines taken van mensen overnemen. Verwachtingen vanuit de opkomende wetenschap rondom AI op de werkvloer geven aan dat de meeste banen een combinatie van beide zullen zijn. Een effectieve AI-strategie houdt rekening met de specifieke context van een organisatie: welke taken lenen zich voor automatisering, en waar kan technologie juist menselijke expertise aanvullen?
Het volledig overlaten van besluitvormingsprocessen aan AI brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. Zo bestaat het risico dat ethische overwegingen ondergesneeuwd raken, aangezien AI-systemen, doordat ze getraind zijn op bestaande data, bestaande vooroordelen kunnen versterken en daardoor oneerlijke beslissingen kunnen nemen. Bovendien ondermijnt het gebrek aan menselijke tussenkomst het vertrouwen en de verantwoordingsplicht: de vaak ondoorzichtige besluitvorming van AI maakt het lastig de achterliggende motieven te begrijpen. Vanuit menselijk perspectief zijn we geneigd meer begrip te tonen voor iemand die uit pure honger een brood steelt dan voor iemand die dat uit gierigheid doet. Een AI is niet altijd in staat om zulk onderscheid op gevoel en moreel besef te maken.
Voorbereiden op een toekomst met AI
Ook in de AI-revolutie (opvolgend aan vorige industriële revoluties) worden “complementaire vaardigheden”, zoals creativiteit, problemen oplossen en sociale vaardigheden, die moeilijk door machines kunnen worden overgenomen weer belangrijker. Als organisatie is dit dan ook het moment om te gaan nadenken over de vaardigheden van werknemers in de toekomst. Die zouden zich moeten gaan richten op het ontwikkelen van complementaire vaardigheden, zodat mensen kunnen samenwerken met machines en de voordelen van de digitale revolutie kunnen benutten.
Het is belangrijk om goed te gaan nadenken over hoe AI gepositioneerd wordt binnen de organisatie. Extra productiviteit is belangrijk, maar de regie houden over de organisatie des te meer. Wanneer AI puur als automatisering wordt ingezet, bestaat het gevaar dat kritische denkvaardigheden en ethische afwegingen worden uitgehold. Een effectieve AI-strategie richt zich daarom niet alleen op efficiëntie, maar borgt ook menselijke interventie in besluitvormingsprocessen. Dit betekent dat AI niet alleen transparant en uitlegbaar moeten zijn, maar dat er ook mechanismen moeten bestaan waarin mensen de eindregie behouden.
Conclusie en toekomstvisie
De opkomst van AI is onvermijdelijk en gaat invloed hebben op hoe we werken en hoe organisaties functioneren. De vraag is dan ook niet of AI geïntegreerd wordt, maar hoe we dit doen op een manier die mens en technologie in balans brengt. Net zoals bij eerdere revoluties zal de rol van de mens veranderen, maar niet verdwijnen.
Bij Bvolve vinden we dat de menselijke maat onmisbaar blijft om de sociale cohesie van de maatschappij te behouden. AI kan weleens een grote slag gaan slaan in processen optimaliseren, maar ethiek, creativiteit en menselijke interactie blijven essentieel. De toekomst ligt in een hybride aanpak waarin AI ondersteunend werkt en menselijke capaciteiten versterkt.
Bedrijven en beleidsmakers die nu investeren in het juiste samenspel tussen mens en technologie zullen uiteindelijk de grootste voordelen behalen. De echte uitdaging is niet om technologie alles te laten overnemen, maar om een toekomst te creëren waarin mens en AI samenwerken op een manier die niet alleen zo veel mogelijk productiviteit verhogend is, maar ook sociaal en ethisch verantwoord.
Toch liever een mens dan een robot om inspiratie op te doen voor jouw organisatie?
Neem contact met ons op om te leren hoe je de voordelen van technologie kunt benutten zonder de menselijke maat uit het oog te verliezen.
